Rond krachtige aardbevingen wordt er regelmatig melding gemaakt van aardbevingslichten. Dankzij de huidige technologie (smartphone en internet) komen deze meldingen steeds vaker en sneller binnen.
Het belangrijkste van dit moment, is dat de aardbevingslichten door de huidige technologie uit de wereld van mythes en sprookjes is gehaald. Diverse personen rapporteren het of maken er beelden van. Ook draaien overal beveiligingscamera’s, waardoor sneller beeld beschikbaar is. Daardoor weten we dat aardbevingslichten bestaan. Met name in Mexico is men er volop mee bezig.
Ook bij de grote aardbeving van 2023 in Turkije werden aardbevingslichten waargenomen, wat weer leidde tot de complottheorie dat deze aardbeving door mensen was veroorzaakt. Uit de berichten blijken er mogelijk twee soorten aardbevingslichten te zijn:
Voorkomen aardbevingslichten
Bij krachtige nachtelijke aardbevingen worden er soms boven het epicentrum nachtelijke oplichtingen van de hemel waargenomen. Alsof er weerlicht is dat wordt veroorzaakt door onweer op afstand. De laatste jaren is dit waargenomen in Turkije (2023), China (2022), Japan 2022), Mexico (2021), Kos (2017), Nieuw Zeeland (2016), Californië (2014), Chili (2010), Italië (2009) en Peru (2007). De lichten in Nieuw Zeeland betroffen blauwe bliksemschichten.
De oudste verhalen van aardbevingslichten gaan terug tot het jaar 869 bij de oostkust van Japan (M8.4-M9.0). In Spaanstalige landen spreekt men over “luces de terremoto“.
Bovenstaande video toont aardbevingslichten tijdens de aardbeving in Turkije en Syrië op 6 februari 2023. Duidelijk is dat dit korte flitsen zijn, veroorzaakt door het luchtelektrische veld. Kortsluiting door storingen in het elektriciteitsnet geven langere flitsen en zijn minder fel.
Wat weten we over de waarnemingen?
- In sommige gevallen zijn blauwe vlammen of gevorkte bliksemschichten gezien die ontspringen uit de bodem. Ook melden waarnemers zwevende gele lichtbollen;
- De lichten worden soms seconden tot soms weken voor de aardbeving waargenomen (preseismisch);
- Het is alleen ’s nachts zichtbaar;
- Aardbevingslichten worden op afstand gezien, als de S-golven passeren.
- In 1930 werden ze tot op 110 kilometer van het epicentrum gezien;
- De lengte duurt enkele seconden, maar soms tientallen minuten;
- De aardbeving heeft minimaal een kracht van M5.0.
Wat weten we over de oorzaak?
Oplichtingen tijdens nachtelijke aardbevingen kunnen ook worden veroorzaakt door nachtelijk onweer of kortsluitingen in het elektriciteitsnet. Een waarneming moet dan ook kritisch worden bestudeerd, voordat het als aardbevingslicht kan worden vastgesteld.
- Het lijkt te gaan om statische ontladingen die in de aardkorst ontstaan. Vermoedelijk heeft alles te maken met druk op stenen of steenlagen;
- Uit Canadees onderzoek weten we dat het vooral gaat om bevingen langs diepe breuklijnen in de aarde. En dan niet om de hoofdbreuk, maar om afsplitsingen daarvan;
- Friedemann Freund (NASA) ontdekte in 2014 dat het verschijnsel vooral voorkwam bij aardbevingen die plaatsvonden op breuklijnen rondom aardplaten. En dan alleen wanneer de platen zich van elkaar af bewogen.
- Friesemann Freund ontdekte ook dat na de aardbeving die volgde, in 85 procent van de tijd een ravijn of een diep gat was ontstaan.
De irrisatie-vorm
Vanuit China werden in 2008 regenboogachtige verschijnselen gemeld. Deze werden een half uur voor een krachtige aardbeving gezien. De beelden zijn op YouTube gezet.
Het lijkt hier te gaan om een soort iriserende wolken. Er is sprake van het opstijgen van waterdamp en ijsvorming. Het is geen gebruikelijk meteorologisch verschijnsel, zoals we in Nederland kennen en kennelijk ook in China niet.
Er is licht nodig voor deze lichtbreking, dus het is allen overdag zichtbaar. Ze zijn hier op deze beelden in Gansu tot op 400 kilometer afstand van het epicentrum waargenomen. In dit geval lijkt het vermoedelijk te gaan om een minder bekend meteorologisch verschijnsel dat toevallig samenviel met een krachtige aardbeving.
Conclusie
In Nederland hoeven niet te rekenen op aardbevingslichten. Flinke aardbevingen zijn al zeldzaam, laat staan lichtverschijnselen tijdens aardbevingen. Maar in aardbevingsgebieden kan dit dus wel voorkomen. De wetenschap zal in de toekomst ontdekken wat er aan de hand is.